Wykopaliska archeologiczne świadczą, że już w VI wieku p.n.e. na terenie obecnego miasta Turku istniały ślady osadnictwa. Jednak pierwsze, udokumentowane wzmianki o mieście pochodzą z bulli papieskiej papieża Innocentego II z 1136 r., gdzie po raz pierwszy pojawia się nazwa „Turkowiste" odnosząca się do późniejszego Turku. Dokument ten potwierdzał przynależność miasta do ziem biskupów gnieźnieńskich. W 1331 roku, podczas najazdu krzyżackiego Turek został częściowo spalony. Spłonął wtedy między innymi drewniany kościół. Na jego miejscu zbudowano nowy, murowany pw. Jana Chrzciciela, który dotrwał do początków XX w.
Dnia 25 kwietnia 1341 r. Turek otrzymał prawa miejskie nadane przez arcybiskupa Janisława, a w 1357 r. Kazimierz Wielki potwierdził zwierzchnictwo biskupów nad Turkiem (określając je jako miasto posiadające rynek– „Turek civitas cum foro et duabus vllis sibi iunctis"). Mimo zmian administracyjnych, aż do Insurekcji Kościuszkowskiej miasto pozostało własnością biskupią, przez co Turek był miastem zamkniętym dla innowierców, cudzoziemców i wszystkich, którzy nie odpowiadali schematom ówczesnego katolicyzmu. Ponurą pamiątką z tamtych czasów są przekazy o procesach o czary. Kompetencje sądu tureckiego sięgały po okoliczne dobra szlacheckie, Tuliszków oraz osady wiejskie z kaliskiego i sieradzkiego.
Aż do epoki oświecenia miasto nie przeżywało znaczącego rozwoju. Na mocy spisu miast prowincji wielkopolskiej z 1458 r., obejmującego ośrodki mające wystawić żołnierzy na wojnę z Zakonem Krzyżackim, Turek został zaliczony do miast III kategorii – tzn. miast małych. W tym czasie Turek liczył nie więcej niż 800 mieszkańców. Mieszkańcy utrzymywali się raczej z rolnictwa, pomimo utrudnionego rozwoju gospodarki folwarcznej, co było wynikiem wpływów Uniejowa, które wówczas było znacznie większym i bardziej rozwiniętym ośrodkiem miejskim. Świadczyć może o tym fakt organizacji pierwszego corocznego jarmarku dopiero w 1515 r.
Wojny w XVII i XVIII w. spowodowały, że Turek pozostawał jednym z wielu średnich miasteczek z ludnością, która zajmowała się rolnictwem. W 1793 r. na mocy traktatu między Rosją, a Prusami miasto dostało się pod panowanie pruskie, wraz z całą Wielkopolską. W czasie II Rozbioru Polski zakończyło się także zwierzchnictwo arcybiskupów gnieźnieńskich nad Turkiem. Dnia 28 lipca 1796 r władze pruskie ogłosiły deklarację o przejęciu dóbr kościelnych na własność skarbu państwa.
Kilka lat później w 1807 r. w wyniku działań wojennych Napoleona Turek na krótko znalazł się w Księstwie Warszawskim, natomiast po traktacie wiedeńskim z 1815 r. wschodnia część Wielkopolski z Turkiem trafiła do utworzonego przez Cesarstwo Rosyjskie Królestwa Polskiego.
W wyniku tego podziału do miasta zaczęli napływać tkacze z terenów Niemiec głównie z Saksonii, Czech i zachodniej Wielkopolski. Nasilenie tego zjawiska nastąpiło w 1826 r. co dało początek rozwojowi tkactwa i włókiennictwa w naszym mieście. Turek od tego czasu zaczął się szybko rozwijać: liczba domów murowanych systematycznie wzrastała, wytyczano nowe tereny pod zabudowę, powstawały nowe ulice. Konsekwencją tych zmian było zbudowanie nowego kościoła dla imigrantów z terenów protestanckich. Zbudowany w 1849 r. według projektu Henryka Marconiego zbór ewangelicki, utrzymany w stylu późnoklasycystycznym, przetrwał po dzień dzisiejszy. Odnowiony jest jedną z atrakcji turystycznych miasta.
Rok 1866 był jednym z najbardziej znaczących dla rozwijającego się Turku. W wyniku zawirowań politycznych, ruchów narodowowyzwoleńczych w Polsce, a także w wyniku dynamicznego rozwoju naszego regionu został utworzony 31 XII 1866 r. powiat turecki, wchodzący w skład guberni kaliskiej. W 1872 r. oddano do użytku Ratusz z wieżą zegarową, w którym mieścił się Magistrat. Trzy lata później oddano do użytku szpital Świętego Pawła, który posiadał 27 łóżek.
Liczne pożary, które w tamtym czasie nawiedzały miasto doprowadziły do powołania w 1874 r. Ochotniczej Straży Ogniowej, która wówczas liczyła 135 członków czynnych i 47 honorowych. W 1888 r. Turek posiadał trzech weterynarzy, aptekę, trzy akuszerki, a przy ubojni utworzono stację mikroskopową badań mięsa wieprzowego.
W 1904 r. rozpoczęto budowę nowego kościoła pod wezwaniem Najświętszego Serca Pana Jezusa według projektu Konstantego i Jarosława Wojciechowskich. Zlokalizowano ten obiekt na miejscu dawnego kościoła gotyckiego pw. Jana Chrzciciela, który został rozebrany ze względu na fatalny stan techniczny. Budowę świątyni w stylu neogotyckim ukończono w 1914 r., a dalsze wykończenia czyli wystrój wnętrz na który składały się m.in. polichromie i witraże wykonano w latach 1933-39 według projektu znanego artysty krakowskiego Józefa Mehoffera. Niestety wybuch II wojny światowej przerwał prace Mehofferowi, które nie zostały już dokończone. W latach 50-tych w okna transeptu wykonano kolejne witraże tym razem przez warsztat poznańskiego artysty Stanisława Powalisza. Kościół do dziś zachwyca wielkością i kunsztem wykonania.
Do rozpoczęcia I wojny Światowej Turek stał się miastem silnie rozwiniętym. W 1908 r. powstał zakład braci Műllerów. Była to fabryka tkacka i zakład produkujący muśliny. W 1912 r. było już 8 takich zakładów, a liczba mieszkańców w tym okresie wzrosła do około 9.500. Rozwinęło się też szkolnictwo: 1914 roku działało już 7 szkół elementarnych.
Z chwilą wybuchu wojny sytuacja Turku uległa zmianie. Zamknięto pocztę, władze carskie opuściły miasto i został powołany Komitet Obywatelski z Aleksandrem Chmielewskim na czele. Niedługo potem miasto przejęły wojska niemieckie.
W wyniku działań okupanta przemysł w mieście przestał praktycznie funkcjonować ponieważ władze odebrały większość maszyn parowych i urządzeń elektrycznych. Odbierano mieszkańcom jedzenie, konie, skóry, benzynę wszystko co umożliwiało normalne życie. Zamknięto polski Magistrat, zajęto ratusz.
Mimo wszystko Turek rozwijał się, czego dowodem jest otwarcie w 1916 r. elektrowni i łaźni miejskiej. W tym roku otwarto też linię kolejki wąskotorowej Turek-Zbiersk-Kalisz.
W otwartym w 1912 r. Progimnazjum Męskim młody nauczyciel Stanisław Kączkowski utworzył Koło Przyjaciół Harcerstwa. Działalność w grupie konspiracyjnej przypłacił życiem. Zginął 11 listopada 1918 r. podczas rozbrajania garnizonu niemieckiego, stacjonującego na terenie dzisiejszej poczty (ul. Kaliska).
Po odzyskaniu niepodległości Turek stał się miastem powiatowym w województwie łódzkim. W tym czasie w Turku było około 10 tyś. mieszkańców, w tym 2,5 tyś. Żydów i 0,5 tyś. Niemców. Zaraz po ogłoszeniu niepodległości utworzono Tymczasowy Zarząd Powiatowy, a porządku pilnowała Straż Obywatelska. 15 XI 1918 r. TZP przekazało władzę Komisarzowi Rządu Polskiego Karolowi Basińskiemu. Utworzono też Sejmik Powiatowy Kalisko-Turkowski, który reprezentowały trzy grupy: Związek Ludowo-Narodowy, PSL, bezpartyjni. Natomiast Rada Miejska zaczęła funkcjonować od grudnia 1918 r. i powierzyła wykonawstwo Magistratowi.
Turkowianie czynnie brali udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Miejscowi Harcerze i uczniowie gimnazjum wstąpili do 201 i 205 pułku Piechoty Legionowej zasilając Armię Ochotniczą.
Lata 1918 – 1939 to dla Turku okres znaczącej rozbudowy. To w tym czasie został oddany do użytku gmach Szkoły Powszechnej, wiele obiektów użyteczności publicznej powstaje dzięki pomocy i za sprawą ówczesnego posła na sejm z okręgu kalisko – tureckiego, generała i późniejszego premiera kraju Felicjana Sławoja Składkowskiego. W 1936 r. powstaje Spółdzielnia Pracy „Tkacz", a już dwa lata później posiada własny budynek. Także Gimnazjum Państwowe w 1938 r. posiada już własny lokal. Powstał także Dom Strzelca obecny Miejski Dom Kultury. Ponadto Rada Miejska rozpoczyna inwestowanie w renowacje zniszczonego miasta. Ulica Kaliska zostaje odnowiona, poprawieniu ulegają też kanalizacje, zakładane są chodniki, jezdnie są poszerzane. Powstaje przykościelny Dom Parafialny przy obecnym Placu Sienkiewicza. Gimnazjum Męskie w dniu 4 IX 1938 r., zostaje oddane do użytku po remoncie, jako szkoła państwowa o nazwie Liceum i Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki. Miasto rozwija się, a granice jego wyznaczają obecne ulice Tamka, Armii Krajowej, Milewskiego, Kączkowskiego. Kwitnie lokalne życie polityczne i społeczne. W 1924 roku ukazuje się pierwszy numer ,,Echa Tureckiego'' – lokalnej gazety. Ponadto wychodzi „Gazeta Powiatowa" i inne tytuły prasowe.
Do zaszczytnego pocztu burmistrzów miasta Turku w okresie od 1918-1939 należeli: Henryk Dymitrowicz (burmistrz w latach 1918-1919), Władysław Kaczorowski (1919-1927), Julian Mielcarek (1927-1928), Paweł Mieszkowski (1928), Ignacy Grześkiewicz (1928-1929), Paweł Mieszkowski (1929-1930), Franciszek Stawicki (1930-1936), Antoni Kawecki (1936-1939).
Czytaj II Wojna Światowa i okres powojenny w Turku
Czytaj Turek po 1989r.
