Trybunał Konstytucyjny (TK) w dniu 28 listopada rozpoznał połączone wnioski Rady Miasta Świdnik i grup posłów na Sejm dotyczące ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, która to ustawa stanowi podstawę nowego Sytemu Gospodarowania Odpadami Komunalnymi (SGOK) w Turku.
Zakwestionowane przepisy ww. ustawy dotyczyły: a) organizacji przetargów na odbiór odpadów komunalnych lub odbiór i zagospodarowanie tych odpadów, b) zaangażowania spółek z udziałem gminy w gospodarkę odpadami komunalnymi, c) obowiązków właścicieli nieruchomości do ponoszenia opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi, d) kompetencji rady gminy do wydawania aktów prawa miejscowego regulujących opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, e) obowiązków właścicieli nieruchomości do przedkładania deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi.
TK w swym wyroku (sygn. akt K 17/12) uznał, że przepisy o organizacji przetargów oraz zaangażowaniu w nie spółek z udziałem gminy, a także przepisy dotyczące obowiązków właścicieli nieruchomości do ponoszenia opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi są zgodne z zasadą poprawnej legislacji oraz z konstytucją.
To oznacza, iż nowy SGOK w Turku w tym zakresie jest odpowiednio ustanowiony i wdrożony. Gmina Miejska Turek zorganizowała przetarg nieograniczony, w wyniku którego odbieraniem i zagospodarowaniem odpadów komunalnych na terenie miasta od dnia 1 lipca 2013 r. zajmuje się Konsorcjum PGKiM Sp. z o.o. (spółka ze 100% udziałem gminy) oraz Eko-Gab. Od tego też dnia właściciele nieruchomości zamieszkałych na terenie miasta ponoszą miesięczną opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi.
Podobnie prawidłowo określono w nowym SGOK w Turku obowiązek właścicieli nieruchomości do przedkładania deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie opłatami komunalnymi. Odnośnie nieruchomości jednorodzinnych (domów) są to w zależności od stanu faktycznego, właściciele nieruchomości, współwłaściciele, użytkownicy wieczyści czy też inni władający nieruchomością. A odnośnie nieruchomości wielorodzinnych (bloków) do przedkładania deklaracji są zobowiązani zarządcy nieruchomością wspólną, tj. odpowiednio Zarząd SM „Tęcza” w Turku, Zarząd SM „Rozwój” w Turku, czy Zarząd PGKiM Sp. z o. o. w Turku.
Natomiast TK zakwestionował kompetencje rady gminy do wydawania aktów prawa miejscowego regulujących w sposób swobodny wysokość opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Takie orzeczenie było do przewidzenia, o czym informowałem w czasopiśmie INFO, odpowiadając na pytanie redaktora, jakie błędy popełniono przy konstruowaniu ustawy „śmieciowej” (cyt. „To, że popełniono błędy przy uchwalaniu ustawy jest faktem. Złożono aż cztery skargi do Trybunału Konstytucyjnego na ustawę. W mojej ocenie co najmniej jedna z nich zostanie uwzględniona, tzn. ta która dotyczy swobody wyboru przez rady poszczególnych gmin metody obliczania opłaty i jej wysokości”.)
Skutkiem takiego rozstrzygnięcia TK jest konieczność dokonania przez prawodawcę wyznaczenia granic, w jakich rada gminy może realizować kompetencję do ustalania opłaty lokalnej. W szczególności granicę taką może stanowić ustawowe określenie stawek maksymalnych opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Ale również prawodawca może określić „widełki”, w jakich rada gminy może ustanowić wysokość niniejszej opłaty.
Jednak do czasu dokonania zmian przez prawodawcę, które zalecił TK, stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi na terenie Gminy Miejskiej Turek powinny pozostać bez zmian. Każda próba zmian wysokości stawek opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi w drodze uchwały rady gminy, do czasu zmiany ustawy „śmieciowej” przez prawodawcę, będzie skutkowała stwierdzeniem nieważności takiej uchwały. Zgodnie z orzecznictwem sądów administracyjnych, norma prawna uznana za niekonstytucyjną stanowi wadliwą podstawę prawną. Wydana na takiej podstawie prawnej uchwała organu gminy musi zatem zostać uznana za wadliwą. Wadliwość ta stanowi z kolei przesłankę nieważności uchwały rady gminy zgodnie z ustawą o samorządzie gminnym.
Dlatego w obecnym stanie faktycznym, z powodu takiego rozstrzygnięcia TK, wysokość stawek opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, które zostały ustanowione w ramach nowego SGOK w Turku nie mogą być zmieniane.
Kierownik Wydziału IGO
Waldemar Trojan
