Kolejny raz uczniowie Szkoły Podstawowej nr 5 przystąpili do rywalizacji o mandat posła Sejmu Dzieci i Młodzieży. Temat wiodący tegorocznej, XXVIII sesji brzmi: „Jakie ideały żołnierzy Armii Krajowej i Narodowych Sił Zbrojnych przetrwały i odniosły zwycięstwo? Które z tych wartości są dla Ciebie ważne? Przedstaw na przykładzie wybranego bohatera lub bohaterki.”
Cele postanowione przez organizatorów to przede wszystkim kształtowanie postaw patriotycznych i obywatelskich oraz współodpowiedzialności młodych ludzi za podtrzymywanie i rozpowszechnianie tradycji narodowej i państwowej. Ponadto popularyzowanie i upowszechnianie wiedzy o wydarzeniach historycznych i bohaterach lokalnych oraz ich znaczeniu dla historii, dziedzictwa i tożsamości lokalnej oraz narodowej.
O mandat poselski w tym roku ubiegają się aż trzy zespoły. Tatiana Smak i Oliwier Czekała z kl. 7 c postanowili prześledzić życie i działalność Eugeniusz Kokolskiego pseudonim „Groźny”, Agnieszka Naglewska i Nikola Kostrzewa z kl. 7d zajęły się postacią Tadeusza Pietrzaka pseudonim „Balk”, a trzecia grupa: Michał Filas i Igor Budynek z kl. 7 b osobą Leonarda Kolędy pseudonim „Leonek”.
Wszystkie grupy dokonały kwerendy materiałów źródłowych, poszukiwały miejsc związanych z bohaterami ich projektów, ankietowały mieszkańców Turku pod kątem wiedzy o żołnierzach AK związanych z naszym miastem, przygotowały gazetki i ulotki, a także prelekcje promujące działalność w/w postaci. Efektem pracy uczniów będą dwa filmy oraz strona internetowa.
28 kwietnia 2022 r. zostaną ogłoszone wyniki konkursu, a 1 czerwca 230 młodzieżowych zespołów z całej Polski zasiądzie w ławach poselskich podczas XXVIII sesji Sejmu Dzieci i Młodzieży.
Ponieważ z przeprowadzonych ankiet wynikło, że wiedza turkowian na temat lokalnych bohaterów AK jest stosunkowo niewielka zamieszczamy krótkie biografie E. Kokolskiego, L. Kolędy i W. Pietrzaka.
Eugeniusz Kokolski - ps. „Groźny” urodził się najprawdopodobniej w 1920r. we Lwowie. Zmarł 15 marca 1946r. we wsi Czyste.
Był oficerem konspiracji antykomunistycznej, dowódcą zgrupowania partyzanckiego działającego na terenie powiatu łódzkiego, łęczyckiego, łowickiego, brzezińskiego, tureckiego, kaliskiego, konińskiego, i kolskiego w ramach organizacji „Niepodległość”. Po wybuchu II wojny światowej jego rodzina została wymordowana przez Sowietów, a on sam miał walczyć w partyzanckich oddziałach sowieckich. Do Polski został repatriowany w marcu 1945 r. Po powołaniu do Ludowego Wojska Polskiego został zatrudniony w łódzkim Wojskowym Sądzie Okręgowym, gdzie służył jako dowódca warty w stopniu sierżanta.
Wiosną 1945 r. wspólnie ze Stanisławem Budą ps. "Orzeł" założył tajną organizację antykomunistyczną o nazwie „Niepodległość”. Nielegalna grupa, skupiająca w większości byłych żołnierzy AK, w sierpniu 1945 r. przekształciła się w zbrojny oddział. Działalność „Groźnego” koncentrowała się na akcjach zaopatrzeniowych w majątkach państwowych, rozbrajaniu posterunków Milicji Obywatelskiej , nękaniu funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa i działaczy PPR oraz działalności propagandowej o charakterze antykomunistycznym. Łącznie przez oddział „Groźnego” przewinęło się około 200 partyzantów. We wrześniu 1945 r. do oddziału „Groźnego” dołączyła „Grupa Egzekucyjna AK <<Błyskawica>>” na czele z Józefem Kubiakiem ps. „Paweł”. W samym tylko powiecie tureckim w listopadzie 1945 r. żołnierze „Groźnego” przeprowadzili co najmniej 32 akcje zbrojne z grupami operacyjnymi UB, MO, WP i KBW. Jedną z bardziej spektakularnych było zajęcie miasta Dobra , gdzie w nocy z 11 na 12 listopada 1945 rozbrojono posterunek MO, zdemolowano mieszkanie referenta gminnego PUBP i przeprowadzono rekwizycję w młynie oraz zarządzie gminy. E. Kokolski na zwołanym wiecu w centrum miasta wygłosił do zebranych około 300 mieszkańców przemówienie na temat bliskiego upadku rządów komunistów.
W styczniu 1946 do oddziału „Groźnego” został wprowadzony agent UB o ps. „Będzichowski”. Był nim Józef Czupryński ps. „Cygan” – członek oddziału „Groźnego”, który z własnej woli nawiązał współpracę z PUBP w Turku. Dzięki przekazywanym przez niego informacjom, 15 marca 1946, koło wsi Czyste (gm. Dobra) „Groźny” wraz z kilkoma żołnierzami został otoczony przez grupę operacyjną UB i NKWD. Kokolski, nie chcąc trafić w ręce komunistów, próbował popełnić samobójstwo strzelając sobie w głowę z pistoletu. Konającego przewieziono do siedziby UB, gdzie zmarł. Pozostaje tajemnicą, gdzie zostały złożone jego zwłoki. Według jednej z wersji zwłoki „Groźnego” wywieziono z 15 na 16 marca do Uniejowa i wrzucono do rzeki, według innej po prostu wyrzucono je do śmietnika. Do dziś nie wiadomo, czy i gdzie został pochowany.
Postanowieniem prezydenta RP Andrzeja Dudy z 4 sierpnia 2016 r. Eugeniusz Kokolski został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.
Eugeniusz Kokolski
Uczniowie w miejscowości Czyste
Leonard Kolęda ps. „Leonek” urodził się 27 września 1921r. w Marianowie, zmarł 20 października 2008r. w Turku.
Ukończył miejscową, siedmioletnią Szkołę Podstawową nr 1. Następnie w maju 1938r. rozpoczął praktykę krawiecką w zakładzie Stefana Ryty przy ul. Kaliskiej 20. Tam też zamieszkał i pracował aż do 1945r.
Po wybuchu II wojny światowej, od 1941r. działał w konspiracyjnym, antyniemieckim podziemiu. W czerwcu 1941r. L. Kolęda złożył przysięgę żołnierską przed S.Rytą ps. „Kruk”. W Organizacji Jedności Narodowej, Narodowej Organizacji Wojskowej, a następnie Armii Krajowej pełnił wiele funkcji, ale przede wszystkim był łącznikiem. Dział na terenie koła, powiatu tureckiego, konińskiego, kaliskiego. Jeżdżąc najczęściej rowerem, tylko dzięki rozwadze i odwadze wielokrotnie uniknął aresztowania i wysłania do obozu koncentracyjnego.
Po zakończeniu wojny i uzyskaniu w Łodzi tytułu Mistrza krawieckiego w Łodzi powrócił do rodzinnego Mariantowa. Poślubił w 1947r. Mariannę Biniek, z którą w niedługim czasie doczekał dwojga dzieci: Alicji i Romualda. Małżeństwo prowadziło niewielkie gospodarstwo rolne oraz zakład krawiecki. W 1978r. rodzina Kolędów przeniosła się do Turku. Wkrótce L.Kolęda w wybudowanym domu przy ul. E. Plater 2 otworzył zakład krawiectwa ciężkiego, szyjąc głównie garnitury. Prowadził go aż do 1894r., kiedy to odszedł na emeryturę. W 1989r. objął stanowisko prezesa Koła Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej w Turku i sprawował tę funkcję przez trzy lata. Do końca życia z pietyzmem odnosił się do pamiątek z czasów służby w AK, przechowywał dokumenty, spisywał wspomnienia.
L. Kolęda został odznaczony m.in.: „Krzyżem Armii Krajowej”, „Honorową Odznaką za Zasługi dla Miasta Turku”. W 2004r. awansowano go do stopnia porucznika Wojska Polskiego.
Pogrzeb L. Kolędy w dniu 22 października 2008r. był swoistą manifestacją patriotyczną, hołdem dla wszystkich żołnierzy AK, którzy do końca swoich dni wierni przysiędze z lat wojny, odchodzą z głęboką wiarą w słowa „Bóg, Honor, Ojczyzna”.
Leonard Kolęda
Włodzimierz Antoni Józef Pietrzak, pseudonimy literackie; Andrzej Ados, Juliusz Waden, Liitterarius. Pseudonim konspiracyjny ,,Balk’’, poeta, prawnik, krytyk literacki, żołnierz AK.
Urodził się 7 lipca 1913 roku w Warszawie. Był synem Ksawerego Pietrzaka i Ewy z Kossakowskich szkołę powszechną ukończył w Turku ale dalszą naukę na stopniu gimnazjalnym kontynuował w Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki w Kaliszu, na profilu matematyczno-przyrodniczym. W 1931 roku zapisał się na wydział Prawa Uniwersytetu Warszawskiego ale studia podjął dopiero po roku ze względu na stan zdrowia. Pod koniec 1937 roku objął stanowisko zastępcy redaktora naczelnego pisma „Młoda Polska” oraz ożenił się z Ireną Pietrzykowską, koleżanką ze studiów prawniczych. W latach 1938-1939 był stałym recenzentem tygodnika literacko-społecznego ,,Prosto z Mostu’’.
Po wybuchu II wojny światowej działał w podziemiu, będąc redaktorem pisma ,,Pobudka”. W 1943 r. stanął na czele jednego z oddziałów-Terenu Młodzieży Konfederacji Narodu, który z czasem został wcielony do Armii Krajowej. Sprzeciwiał się wybuchowi powstania, mimo to uczestniczył w nim jako podchorąży w plutonie ,,Mieczyków" z batalionu „Czata 49”. Po zranieniu dowódcy ,,Mieczyków"- Mieczysława Kurzawy podczas walk, objął dowództwo i „ był wszystkim, dowódcą, niańką, sanitariuszem, tragarzem zwłok…" Zginął 22 sierpnia 1944r. na Starym Mieście. Odznaczony Krzyżem Walecznych. Pochowany jest na Powązkach Wojskowych (kwatera A24-6-21) .
Od roku 1949 przyznawana jest nagroda imienia W.Pietrzaka. Jego imię nosi również Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna w Turku oraz organizowany przez nią ogólnopolski konkurs literacki.
Uczniowie oraz ich opiekunka - Beata Grzelka serdecznie dziękują wszystkim, którzy pomogli zrealizować projekty, a w szczególności : Bartoszowi Stachowiakowi – dyrektorowi MMT, pani Małgorzacie Pawłowskiej z działu regionaliów oraz pracownikom MiPBP, paniom Katarzynie Lasek i Aleksandrze Ścibior – wnuczce i prawnuczce L. Kolędy, a także ankietowanym turowianom za poświęcony czas.
