Muzeum Miasta Turku w dniach 14.09.2018-28.10.2018 r. zaprasza na wystawę "W barwnym Ogrodzie Smoka - sztuka i rzemiosło Chin".
… to wystawa ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, która skupia się na ukazaniu chińskich obiektów sztuki oraz codziennego użytku przez pryzmat ich wyjątkowej dekoracyjności. Bujna roślinność oraz wizerunki fantastycznych zwierząt wypełniają niemal każdy prezentowany przedmiot – od wzorów haftów, przez elementy stroju (np. „lotosowe buty”), malowidła i drzeworyty na papierze, czy główki fajek do palenia opium, tabliczki do gry w mahjong, amulety i monety.
Większość zaprezentowanych na wystawie zabytków pochodzi z najstarszej części pozaeuropejskiego zbioru łódzkiego Muzeum. Zostały one zakupione na początku XX w. i ich zadaniem było stworzenie egzotycznego obrazu Chin. Ubolewać można, iż kolekcja ta została podczas II wojny światowej rozczłonkowana i utracona, jednak do dziś nie ustają starania w jej scaleniu oraz dalszemu odbudowywaniu i rozwijaniu. Znaczne rozproszenie kolekcji zadecydowało, że zbiór ten ma dość przypadkowy charakter, mimo iż został on uzupełniony po wojnie m.in. o bogate wzory haftów, malowidła i drzeworyty. Podkreślić warto, że wystawa ta jest pierwszą okazją do pokazania niemal wszystkich zabytków chińskich, znajdujących się w zbiorach łódzkiej placówki. Pamiętać należy też, że na przestrzeni wieków terytorium Chin zmieniało swoje granice, dlatego dla uproszczenia ukazane obiekty odnoszą się do aktualnych granic Chińskiej Republiki Ludowej. Celem wystawy nie jest tym samym wkraczanie w problemy geopolityczne, tak charakterystyczne dla wielowiekowej historii tych terenów, ale położenie głównego nacisku na kulturę i estetykę.
Swoistym patronem wystawy jest Smok, czyli fantastyczne wężopodobne stworzenie z chińskiej mitologii, w której jest on symbolem szczęścia, mocy, wód i traktowany przez Zachód jednoznacznie jako symbol Chin. Według jednej z teorii pierwotnie smoki były prawdopodobnie totemami różnych plemion chińskich. Pierwszy legendarny władca Chin, Huang Di (nazywany Żółtym Cesarzem), używał wizerunku węża jako swego godła, jednak za każdym razem, gdy podbijał inne plemię, dołączał jego symbol do własnego. Stąd Smok chiński postrzegany jest jako kombinacja różnych zwierząt: z ciałem węża, łuskami i ogonem ryby, rogami wołu, twarzą wielbłąda, dwiema parami szponów orlich, uszami byka, stopami tygrysa i oczami demona. Huang Di ogłosił ponadto, iż osiągnął nieśmiertelność jako Smok, dlatego do dziś Chińczycy zwykli nazywać się „potomkami Smoka”. Żółte i złote Smoki były symbolami wielu dynastii chińskich, tron cesarski nazywany był „Smoczym tronem”, a symbol Smoka wykorzystywano na agach narodowych mandżurskiej dynastii Qing (panującej w latach 1644 – 1912). Według chińskiej tradycji Smoki władały pogodą i różnymi formami wodnymi, przez co uważano je za odpowiedzialne za wszystkie nagłe, również niebezpieczne, zjawiska atmosferyczne. Stąd nierzadko zarówno cesarze, jak i mieszkańcy wsi, kierowali do nich modły i składali ofiary, aby uzyskać ich przychylność. W nawiązaniu do tych wierzeń, w mitach często pojawiały się postacie czterech Smoczych Króli, którzy reprezentowali cztery morza (Północne, Wschodnie, Południowe i Zachodnie). Istota ta jest związana z liczbą dziewięć, która oznacza cesarza oraz doskonałość yang, dlatego w cesarskich pałacach i ogrodach umieszczano „Ścianę Dziewięciu Smoków”, przedstawiającą wizerunki tych bestii. Odwiecznym adwersarzem Smoka był Tygrys. Ze względu na ogromną wagę i liczne mityczne konotacje, w chińskim kręgu kulturowym zwierzę to nadal dziś budzi duży szacunek, a przedstawianie jego karykatur jest zabronione.
Życie codzienne w Chinach obwarowane było licznymi nakazami i skomplikowanymi rytuałami, stanowiącymi istotny element kultury. Jednym z nich był ten związany z parzeniem herbaty, przybierający znamiona wręcz ceremonii i mający być odzwierciedleniem naturalnego piękna w życiu codziennym. Innym zwyczajem, uznawanym za wręcz makabryczny, było krępowanie stóp dziewczynek, które skutkowało powstaniem „złotych lotosów” i „lotosowych butów”. Chińskie malowidła uzupełniano zaś o odpowiednie teksty, naniesione za pośrednictwem artystycznego piśmiennictwa – kaligrafii, wymagającej odpowiedniego przygotowania umysłu, skupienia, a także właściwej techniki i umiejętności manualnych. To pokazuje, że Chiny są krajem kontrastów: godne podziwu i wyrafinowane obyczaje służące uwidocznieniu piękna, okupione są ciągłą walką człowieka z własnymi słabościami i trudnym samodoskonaleniem w imię przyjętej tradycji.
Zaprezentowane obiekty, pokryte pięknymi przedstawieniami fauny i flory, tworzą obraz mitycznej Krainy, przepełnionej magią, symbolami i tradycją, osadzoną w scenerii barwnego, egzotycznego ogrodu. Zapraszamy do jego zwiedzania…
